Przeszkody małżeńskie – kiedy w świetle prawa nie jest możliwe wstąpienie w związek małżeński?

Zarówno prawo cywilne, jak i kanoniczne wymieniają przeszkody małżeńskie, które uniemożliwiają zawarcie małżeństwa pomiędzy dwoma osobami. Jedną z takich przeszkód jest pokrewieństwo. Kiedy nie możemy wstąpić w związek małżeński ze spokrewnioną lub spowinowaconą osobą?

Zawarcie związku małżeńskiego – przeszkody małżeńskie według prawa cywilnego

Zarówno kodeks kanoniczny, jak i kodeks cywilny wskazują pokrewieństwo i powinowactwo jako przeszkody małżeńskie. Zacznijmy od prawa cywilnego. Zgodnie z art. 14 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z dnia 25 lutego 1964 r. w związek małżeński nie mogą wstąpić: rodzeństwo, krewni w linii prostej, ani powinowaci w linii prostej. Artykuł 15. dodaje, że małżeństwa nie mogą ze sobą zawrzeć także osoby pozostające w stosunku przysposobienia (adopcji), czyli przysposabiający i przysposobiony.

Kim są krewni w linii prostej i powinowaci w linii prostej? Krewni w linii prostej to osoby, które pochodzą od siebie, czyli jedna od drugiej. W linii prostej mamy krewnych wstępnych (czyli „przed nami”) rodziców, dziadków, pradziadków oraz krewnych zstępnych, czyli dzieci, wnuki i prawnuki. Stopnie pokrewieństwa określane są przez liczbę urodzeń albo przez działanie polegające na odjęciu od liczby pokoleń liczby jeden. Na przykład dziadek i jego wnuczka będą spokrewnieni w II stopniu. Jeśli natomiast chodzi o krewnych w linii bocznej – ślubu nie może wziąć rodzeństwo, czyli osoby spokrewnione w drugim stopniu linii bocznej. Zawarcie małżeństwa pomiędzy krewnymi w kolejnych stopniach linii bocznej jest już możliwe.

Kim są powinowaci w linii prostej?

Powinowactwo to stosunek łączący małżonka z krewnymi jego współmałżonka. Ono również posiada stopnie oraz linie (prostą oraz boczną), które są dokładnym odwzorowaniem pokrewieństwa – stopnie także oblicza się w taki sam sposób. Powinowatymi w linii prostej będą więc rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, dzieci, wnuki, prawnuki. Co ciekawe, powinowactwo trwa mimo ustania małżeństwa.

Pokrewieństwo i powinowactwo w linii prostej to przeszkody małżeńskie, których nie można podważyć, ale wspomniany już art. 14. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazuje, że jeśli wystąpią pewne ważne powody, sąd może wydać zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy osobami powinowatymi.

Kodeks prawa kanonicznego – przeszkody małżeńskie w prawie kanonicznym

Kodeks prawa kanonicznego, a dokładnie kan. 1091 wskazuje, że nie może zostać zawarte małżeństwo pomiędzy osobami w linii prostej pokrewieństwa. Dotyczy to wszystkich krewnych wstępnych i zstępnych prawego pochodzenia i naturalnych (pochodzących ze związków pozamałżeńskich). Jeśli natomiast chodzi o linię boczną, małżeństwo pomiędzy krewnymi nie jest możliwe do jej czwartego stopnia.

Nie ma możliwości uzyskania dyspensy na zawarcie związku małżeńskiego od spokrewnienia w żadnym stopniu linii prostej oraz w drugim stopniu linii bocznej. Małżeństwa nie mogą zawrzeć również powinowaci w linii prostej. Zgodnie z prawem kanonicznym niemożliwe jest także wstąpienie w związek małżeński  przez mężczyznę i krewnych kobiety (oraz odwrotnie) w pierwszym stopniu linii prostej.

Prawo kanoniczne jako przeszkodzę w zawarciu małżeństwa również wskazuje pokrewieństwo prawnie powstałe z adopcji. Osoby pozostające w stosunku przysposobienia w linii prostej oraz w drugim stopniu linii bocznej  nie mogą wstąpić w związek małżeński. Kan. 1093 wspomina też o przeszkodzie przyzwoitości publicznej. Powstaje ona z nieważnego małżeństwa, gdy para rozpoczęła wspólne życie lub z publicznego konkubinatu i powoduje nieważność małżeństwa w pierwszym stopniu linii prostej między mężczyzną i krewnymi kobiety oraz odwrotnie.

Mamy nadzieję, że ten tekst nieco rozjaśnił wam przeszkody małżeńskiego wskazywane przez prawo cywilne i prawo kanoniczne, które powodują, że nie możliwe jest wstąpienie w związek małżeński 🙂 

Zdjęcia: 1|2|3